Elk pondje gaat door t mondje, een mooi gezegde toch. Zo hoor je steeds vaker dat anders eten preventief helpt om ziek en zeer verder buiten de deur te houden. Bijzonder blijft dat hier nog veel aan voorbij gegaan wordt. In een gemiddelde supermarkt komen wekelijks toch al snel 20000 klanten. Hoe mooi zou het zijn om deze bezoekers te informeren over een ziekte thema, en hier vanuit de medische wetenschap een stukje theorie over te delen.
Elke maand verschijnt de brochure ‘Weet wat je eet’ met elke maand met een ander thema en dus elke maand weer nieuwe informatie. In de winkel vind je dit terug op een vaste plaats waar we wekelijks een ander recept onder de aandacht brengen.
‘Weet wat je eet’ is een initiatief van Nathalie Schaafsma van de Schaafsma kliniek en Monique Ravenstijn van Jumbo Monique. Beide laten graag zien hoe het ook anders kan. Goed of fout bestaat er huns inziens niet, echter ervaring leert dat er andere keuzes gemaakt worden als we onze kennis verrijken.
Na enkele maanden zo op reis te zijn geweest word de samenwerking uitgebreid, wij hebben Nora French bereid gevonden om haar recepten per thema met ons middels de brochure te delen. Om mensen nog meer te inspireren gaan wij filmpjes opnemen maken. Deze worden opgenomen bij Jumbo Monique en bereid in haar workshop keuken.
kanker en lijfstijl
‘Een op de drie mensen krijgen kanker, en dat vinden wij veel!’
Dit initiatief is een samenwerking tussen de Schaafsma kliniek en Jumbo Monique ondersteund door Jeelink. Wij zetten de supermarkt als platvorm in om de kans op kanker en andere ziektes te verkleinen door het begeleiden van haar klanten op het aankoopgedrag door middel van educatie, medische wetenschap en bewustwording op de waarde van voeding. Zodat gezond leven simpel, dichtbij en eenvoudig wordt.
Naast geluk hebben in het leven is het hebben van een goede ‘Lijfstijl’ belangrijk om de kans op kanker aanzienlijk te verkleinen. Wist je dat 1 op de 3 mensen kanker krijgt? Gelukkig heb je zelf dus nog veel in de hand om de kans te verkleinen op kanker en als de ziekte jou toch overkomt dan kan een goede lijfstijl jou positief ondersteunen bij de behandelingen en/of genezing van kanker. De juiste voeding tot je nemen is hierbij één van de essentiële lijfstijl interventies maar tevens ook een ingewikkelde aangezien er zoveel meningen en adviezen zijn. Daarom geven wij jou deze maand meer informatie over kanker en de relatie met suiker.
Het nemen van 100ml frisdrank per dag leidt al tot een verhoging van je risico op kanker met maar liefst 18% en specifiek voor borstkanker met 22%. Suiker zorgt voor de toename van onder meer het hormoon insuline. Hoe meer insuline zich in je bloed bevindt, hoe hoger je kans op kanker. Daarom hebben de mensen met diabetes type 2 ook meer kans op het krijgen van kanker. Is de ene suiker beter dan de andere? Het lichaam maakt geen onderscheid tussen van nature aanwezige of toegevoegde suiker. Alle suikers verwerkt het lichaam op dezelfde manier. Je leest weleens dat honing, rietsuiker, palmsuiker, kokosbloesemsuiker, ahornsiroop of agavesiroop beter voor het lichaam is dan gewone kristalsuiker maar niets is minder waar. Ze worden door het lichaam afgebroken tot glucose, de ‘brandstof’ voor het lichaam, en leveren dezelfde hoeveelheid calorieën. Een appel of een snoepje maakt in suiker dus geen verschil.
Vitamines en mineralen
De laatste tijd horen we veel over vitamines en mineralen in relatie tot het bestrijden van infecties. Maar welke vitamines en mineralen zijn nu belangrijk en relevant voor ons dagelijks leven?
Vitamines en mineralen zijn nodig voor een normale groei en ontwikkeling, oftewel voor een goede gezondheid. Het lichaam kan vitamines en mineralen niet, of niet genoeg, zelf aanmaken. Daarom staan ze bekend als onmisbare voedingsstoffen. Vitamines en mineralen geven geen energie zoals koolhydraten, vetten en eiwitten.
Recente onderzoeken hebben zich beziggehouden met vitamines in relatie tot de weerstand en infectiebestrijding. De conclusie van het onderzoek is dat vitamines in positieve relatie staat tot de weerstand, maar er is geen bewijs dat je extra vitamines in de vorm van supplementen in moet nemen naast je voeding. Als je gezond en gevarieerd eet, krijg je genoeg vitamines en mineralen binnen.
Belangrijk is te voorkomen dat je tekorten krijgt. Een tekort aan vitamines kan ontstaan bij mensen die een maag- of darmoperatie ondergaan, ontstekingsziekten van de darmen hebben of bepaalde medicijnen gebruiken. Dit komt doordat vitamines in deze gevallen niet goed worden opgenomen. Om te weten of je tekort hebt aan vitamines, dan kun je een vitaminecheck laten doen. Zo kun je, mits dit van toepassing is, gerichter je vitamines aanvullen met voeding en/of supplementen.
Reuma en bewegen
Wist je dat meer dan 2 miljoen Nederlanders een reumatische aandoening hebben? Vaak wordt reuma en artrose door elkaar gehaald. Daarom leggen wij jou deze maand uit wat het verschil is tussen deze twee aandoeningen en hoe voeding en beweging een positieve bijdrage kan leveren.
Reuma is niet één ziekte, maar een verzamelnaam voor >100 chronische aandoeningen aan gewrichten, spieren en pezen. Artrose is de meest voorkomende reumatische aandoening. Bijna 1,5 miljoen mensen in Nederland hebben artrose. Vaak wordt er gedacht dat alleen oudere mensen artrose krijgen maar dat is niet waar. Deze gedachte komt waarschijnlijk door de foutieve benaming, slijtage. Artrose is een aandoening waarbij het kraakbeen in een gewricht beschadigd is. Naast de kraakbeenschade ontstaan veranderingen in het bot direct onder het kraakbeen. Spieren rondom het gewricht verzwakken en de pezen om het gewricht doen pijn. Ontstekingsreuma of auto-immuunziekten worden veroorzaakt doordat cellen van het afweersysteem zich richten op lichaamseigen weefsels.
Ontstekingsreuma kan overigens op termijn wel leiden tot artrose. Bij weke delen reuma (fibromyalgie) zijn geen afwijkingen in spieren of bindweefsel te vinden. Pijn gaat vaak samen met stijfheid, vermoeidheid, slaapstoornissen en stemmingswisselingen. De klachten wisselen vaak per dag.
Hart en bloedvaten
Een verstopte kransslagader kan de oorzaak zijn van een hartaanval, ook wel hartinfarct genoemd. Een plotselinge hartstilstand is een probleem met de elektrische geleiding van het hart.
Oorzaak kransslagaderaandoening
Coronaire hartziekte wordt veroorzaakt door ophoping van vette, wasachtige afzettingen in de kransslagaders. Deze afzettingen bestaan uit cholesterol, calcium en andere stoffen in het bloed. Deze ophoping wordt “atherosclerotische plaque” of “plaque” genoemd. Door plaque-afzettingen kunnen de kransslagaders verstopt raken en kunnen ze stijf en onregelmatig worden. Dit wordt verharding van de slagaders of atherosclerose genoemd. Mannen hebben een grotere kans op coronaire hartziekte dan vrouwen. Het risico voor vrouwen neemt toe na de menopauze. Slagaderverkalking is niet te genezen. Wel kan de ziekte geremd worden door medicijngebruik en een gezonde leefstijl.
Leefstijlfactoren spelen belangrijke rol
Leefstijlfactoren, zoals ongezonde voeding, roken en weinig bewegen, vergroten het risico op hart- en vaatziekten. Soms rechtstreeks, maar vaak door het versterken van andere risicofactoren, zoals een te hoog cholesterolgehalte in het bloed, een hoge bloeddruk, overgewicht (Body Mass index (BMI) ≥ 25 kg/m2) of aandoeningen als COPD en diabetes mellitus. Hoe meer risicofactoren en hoe sterker die aanwezig zijn, hoe groter het risico op hart- en vaatziekten.
Cholesterolverlagende producten
In 2 gevallen kan de cholesterol in je bloed het risico op hart- en vaatziekten vergroten: als het cholesterolgehalte te hoog is en als de verhouding tussen de soorten LDL-cholesterol en HDL-cholesterol scheef is. De verhouding tussen LDL- en HDL-cholesterol kun je verbeteren door matig te zijn met verzadigd vet en verzadigd vet te vervangen door onverzadigd vet. Let wel op dat de onverzadigde vetten ook vetten zijn. Je kunt dus niet meer van deze vetten eten dan de aangegeven hoeveelheid per dag omdat deze vetten ‘goed’ zijn. Een handje noten bevat al snel 12 gram onverzadigde vetten. Aangeraden hoeveelheid vet per dag voor een vrouw is 80 gram en voor een man 100 gram.
Toename lichaamsvet
Als je veel koolhydraten eet en als je daarnaast meer calorieën binnenkrijgt dan je verbruikt, haalt het lichaam vooral energie uit koolhydraten en slaat het lichaam vooral het vet uit de voeding op. Te veel calorieën, of dit nou uit koolhydraten, vetten, of eiwitten komt, leidt altijd tot een toename in lichaamsvet.
Allergieën
Een allergie treedt op wanneer het immuunsysteem van jouw lichaam een bepaalde stof als schadelijk beschouwt. Het reageert door een allergische reactie te veroorzaken. Stoffen die allergische reacties veroorzaken, noemen we allergenen. Er zijn veel soorten allergieën. Sommige allergieën zijn seizoensgebonden, andere het hele jaar door. Sommige allergieën kunnen levenslang zijn.
Allergenen kunnen op verschillende manieren in jouw lichaam komen om een allergische reactie te veroorzaken. Je kunt allergenen via je neus en longen inademen. Velen zijn klein genoeg om door de lucht te zweven. Voorbeelden zijn pollen, huisstof, schimmelsporen, huidschilfers van katten en honden en latexstof. Ook kun je allergenen via de mond inslikken.
Dit geldt ook voor voedsel en medicijnen die je eet of doorslikt. Er kunnen ook allergenen in je li-chaam worden geïnjecteerd, denk aan geneesmiddelen maar ook een gif als gevolg van insectensteken en -beten. Allergenen kunnen ook worden opgenomen door de huid. Latex, metalen en ingrediënten in de schoonheidsverzorging en huishoudelijke producten zijn voorbeelden hiervan. Planten zoals Poison Ivy, Sumak en de Eik kunnen reacties veroorzaken bij aanraking. In Nederland komt de Poison Ivy (gifsumak) voor in Friesland langs de Vangdijk, het fietspad tussen de Morra en de Fûgelhoeke (Vogelhoek), ten noordoosten van Hemelum. Sumak wordt genoemd als een kruid, maar eigenlijk zijn het gedroogde en vermalen steenvruchten. Wie allergisch is voor andere steenvruchten zoals mango’s en perziken kan beter ook oppassen met Sumak.
HET VERSCHIL TUSSEN VOEDSELALLERGIE EN VOEDINGSINTOLERANTIE
Bij een voedselallergie is er sprake van een acute reactie, waarbij IgE antistoffen een rol spelen. IgE staat voor immuunglobuline van klasse E. Deze antistoffen zijn betrokken bij de afweer tegen parasieten en bij allergische reacties. Een verhoogd IgE wordt dan ook gezien bij een allergische reactie of bij een infectie met parasieten. Typische klachten van een acute allergische reactie zijn: roodheid, galbulten, jeuk, misselijkheid, braken, diarree en bloeddrukdaling. Intolerantie is een verzamelbegrip voor reacties op voedsel die niet allergisch van aard zijn. Bijvoorbeeld lactose-intolerantie (melksuiker) en glutenintolerantie (coeliakie). Klachten die hier optreden zijn vaak maag- en darmklachten. Een allergie zie je vanaf enkele weken of maanden na de geboorte, maar kan ook op latere leeftijd voor het eerst optreden. Intolerantie zie je meestal op latere leeftijd. Voedselallergieën die het meest voorkomen bij volwassen gaat om fruit, noten en/of pinda’s. Bij kinderen om koemelk, kippeneieren, pinda’s en noten.
Darmen
‘Weet wat je eet!’ is een maandelijks terugkerende brochure in de Jumbo Monique. Samen met de Schaafsma Kliniek zorgen wij ervoor dat jij kennis krijgt om gezondere boodschappen te doen waardoor voor jou de kans op ziektes wordt verkleind. Dit doen wij door eerlijke informatie te delen vanuit de medische wetenschap over diverse gezondheidsonderwerpen met heerlijke bijpassende recepten. Zo wordt gezond boodschappen doen makkelijk, dichtbij en lekker!
Ziekteverwekkers, boosdoeners of juist waardevolle vrienden… Wat doen al die miljoenen bacteriën nu eigenlijk echt in je darmen?
Het wordt steeds duidelijker hoeveel baat we hebben bij bacteriën. De laatste paar jaar is het microbioom – de bacteriebevolking in je darmen – een enorm populair onderwerp van onderzoek geworden. Mensen dragen wel 1.5 kilo aan microben met zich mee. Microben zijn kleine beestjes die voor het grootste gedeelte bestaan uit bacteriën, maar ook uit schimmels, gisten, virussen en andere eencellige wezens. Samen vormen ze “het microbioom’’. Het grootste gedeelte van het microbioom bevindt zich in ons
spijsverteringsstelsel, met name in de dikke darm. Een gezond microbioom bestaat uit veel bacteriën van veel verschillende soorten. Welke bacteriesoorten er in de darm leven, verschilt per persoon. Daardoor heeft iedereen een ander microbioom. Sterker nog, ons microbioom is net zo uniek als onze vingerafdruk!
Nieren
Net als de lever spelen de nieren een belangrijke rol bij het constant houden van het inwendig milieu. De nieren zuiveren het bloed van alle schadelijke stoffen waar het lichaam van af wil. Een deel van de schadelijke stoffen is gevormd in de lever. De lever heeft deze schadelijke stoffen van onder andere de eiwitafbraak weer afgegeven aan de leverader en via de bloedsomloop komen deze stoffen uiteindelijk in de nieren terecht.
De nieren reinigen je bloed
Water, zouten, resten van medicijnen, kleurstoffen en vitamines worden door je nieren uit het bloed gehaald en via de urine geloosd. Dit wordt uitscheiding genoemd. Ieder mens heeft twee nieren, een linker en een rechter. Ze liggen aan de rugzijde van je lichaam. De nieren halen afvalstoffen uit het bloed en ze zorgen ervoor dat bloedcellen in het bloed blijven. Ook berekenen je nieren precies hoeveel vocht je lichaam nodig heeft. Aan de hand daarvan halen ze meer of juist minder water uit het bloed.
Je nieren krijgen bloed via de nierslagader. Een nier bestaat uit drie delen: nierschors, niermerg en nierbekken. In de schors en het merg liggen kleine filtertjes die afvalstoffen en water, en ook het teveel zouten en vitaminen door laten. De bloedcellen blijven in het bloed, deze zijn te groot. Een deel van het water gaat terug door het filter.
Het gezuiverde bloed stroomt vervolgens via een afvoerend bloedvaatje terug in de nierader en daarmee in de bloedsomloop. Alles wat uit het bloed gehaald is, wordt in de nierbekken verzameld. Via de urineleider gaat het naar je blaas. Hier wordt het opgeslagen zodat je niet steeds naar de wc hoeft. Als je gaat plassen gaat de urine via de urinebuis je lichaam uit. Het bloed stroomt elke dag meer dan 200 keer door de nieren om te worden gezuiverd.
Als de nieren niet goed meer werken moet het bloed op een andere manier schoongemaakt worden. Dit kun je merken doordat je minder gaat plassen. Dit komt omdat er dan geen vocht meer uit het bloed gehaald wordt.
Symptomen en klachten bij nierschade
Je merkt lang niets van nierschade. Symptomen en klachten die kunnen wijzen op nierschade lijken vaak op alledaagse symptomen en klachten. En ze ontstaan pas als de nieren al flink achteruit zijn gegaan. Helaas ontdekken we ze daarom vaak (te) laat.
Let op bij hoge bloeddruk en diabetes
Heb je hoge bloeddruk of diabetes? Laat dan minstens eens per jaar uitzoeken of je nieren goed werken. Hoge bloeddruk en diabetes zorgen voor extra risico op nier schade. Schade aan je nieren kan hoge bloeddruk veroorzaken. En andersom kan hoge bloeddruk (ernstige) nier schade veroorzaken. Dat versterkt elkaar dus. Ook diabetes kan hoge bloeddruk veroorzaken (en verhoogt dus het risico op nier schade); daarnaast kan een te hoge bloedsuikerspiegel de nier filters beschadigen.
Vegetarisch
Ongeveer 860.000 Nederlanders (Vegetariersbond, 2020) eten geen vlees en zijn vegetariërs. Volgens de Vegetariersbond is een vegetariër iemand die niets eet van het gedode dier. Rond vegetarisch eten en vegetarisme (het volgen van een vegetarisch voedingswijze) zijn er diverse definities in omloop. Zo zijn er mensen die zich vegetariër noemen, maar wel vis eten (eigenlijk pescotariërs), en mensen die geen zuivel, maar wel eieren eten (ovo-vegetariër) of mensen die geen eieren eten, maar wel melk drinken (lacto-vegetariër). Daarnaast heb je ook veganisten. Veganisme is een levenswijze waarin gestreefd wordt naar het volledig vermijden van het gebruik van dierlijke producten. Hieronder vallen ook producten als vlees, gelatine, leer, bont, zijde en wol.
Gezondheid
Vegetarisch eten is niet minder gezond dan een voeding met vlees. Sterker nog: er is zelfs wetenschappelijk aangetoond dat voeding met veel rood en bewerkt vlees ongezond is. Een bewust samengesteld vegetarisch voedingspatroon levert in ruime mate alle noodzakelijke voedingsstoffen. Je kunt prima eten met minder of zonder vlees, als je andere producten neemt met voldoende eiwit, ijzer, vitamine B1 en vitamine B12. Vitamine B12 komt alleen voor in dierlijke producten. Mensen die weinig dierlijke producten nemen en veganisten doen er daarom goed aan vitamine B12-supplementen te slikken.Minder vlees en zuivel eten en méér peulvruchten, groenten, fruit en plantaardige vleesvervangers zorgt net als een helemaal vegetarisch eetpatroon voor een lager risico op hart- en vaatziekten. Vlees bevat belangrijke voedingsstoffen maar deze kun je ook uit andere producten halen. Het gaat om:
– Eiwitten voor de bouw van lichaamscellen;
– IJzer voor het transport van zuurstof door je bloed;
– Vitamine B1 voor de verbranding van koolhydraten en een goede werking van het hart en
zenuwstelsel;
– Vitamine B12 voor de aanmaak van rode bloedlichamen en een goede werking van het zenuwstelsel.